GERNIKAKO BONBARDEAKETA

Gernika Espainiako hiri handi eta ezaguna da eta Bizkaian kokatuta dago. Gernikan, 1937ko apirilaren 26an bonbardaketa bat gertatu zen. Horko bonbardeaketa Alemaniako Condor Legioaren hegazkinek bonbardatu zuten. 

Wolfram von Richthofenen maniobra burugogorra zen, Bilboren aurkako erasoa Durangotik beharrean herri honetatik igaro behar zela uste baitzuen. Horretaz aparte, Guernica tropa errepublikanoen komunikazio gune nagusia zen. 

Lehen, Gernikan egun horretan azoka ospatzen zen. Bonbardaketaren ondoren, Gernika suntsituta zegoen, bonbek etxe ugari eraitsi eta hodiak suntsitu zituzten. Euskadik 500 bonbardaketa baino gehiago jaso izan zituen Gerra Zibilean. 

Pablo Picassok gertaeraren berri eman zuen egindakoaren bidez, Gernikari buruzko margolan bati esker. 

Egia esan, niri ez zaizkit asko gustatzen, gertatzen diren lekuetan kalte handiak eragiten dituztelako.

       GERNIKAKO BONBARDAKETA

Gernika herri oso ezagun bat da, eta Bizkaian kokatuta dago. Gernikan bonbardaketa bat egon zen eta 1937ko apirilaren 26an gertatu zen. Alemaniako kondor Legioaren hegazkinek bonbardatu zuten (hegazkin batzuekin bonbak botatzen zituzten).

Egun horretan azoka eguna egiten zen Gernikan. Ohikoa legez, Busturialdeko baserritar eta erosle asko Gernikara joatekotan ziren salerosketak egiteko. Horregatik, jente gehiago hil zen bonbardaketan.

Espainian, garai hartan, martxoaren 31n, Espainiako Gerra Zibila gertatzen hasi zen. Bonbardaketaren ondorioz, ia Gernika osoa suntsitu zuten: suteak eraikinen %70a guztiz hondatu eta beste %20a nahiko minduta uzti zuten. Bonbardaketa Pablo Picassoren gerraren aurkako margolan famatuaren gaia izan zen.

Nire iritziz, ez da normala gerra bat egotea, jende asko hiltzen delako eta beraien herrialdeak suntsitu egiten direlako. Nire ustez, beste herrialde bat nahi badute beste zerbait egin beharko lukete. Horrela ez ziren horrelako gauzak gertatuko.

GERNIKAKO BONBARDAKETA

BONBARDAKETAKO ZUHAITZ BAKARRA

Gernika, Bizkaiko erdialean dagoen udalerri bat da. Busturialdean dago eta 10 metroko altitudea dauka. 

1937ko apirilaren 26an, Gerra Zibila, hegazkin batzuekin etorri ziren, gauza arraro batzuk botatzen hasi ziren bere atzealdetik eta lurra ikutu zutenean eztanda egin zuen, bonbak ziren. Pertsona asko hil ziren, batzuk erreta beste batzuk hondakinen erruz, besteak keagatik… Argienak bazekiten mendian ez zituztela botako eta mendiak igotzen hasi ziren. Horiek ez ziren hil.

Hitler eta Franko lagunak ziren. Oraingoan, Hitlerrek bidali zituen hegazkinak. Frankok urte batzuk geroago, berak ez zituela hegazkinik bidali esaten zuen, baina gezurra zen.

1937ko martxoaren 8aren eta 23aren artean, Guadalajara hiriaren inguruan, iparraldetik iritsi nahian Francoren tropa agertu zen. 

Wolfram Von Richthofen maniobra burugogor bat egin zuela esaten zuten eta Durangoko bonbardeaketa ostean Richthofenen kontra joan ziren (Gernikara).

Apirilaren 26ro merkatu oso ospetsu bat egoten da pertsona asko doazenak. Hori egun horretan egiten da 1937ko apirilaren 26 azoka eguna zelako eta gaur egun azoka horren oroitzapenez egiten da menkatu hori.

Bonbardeaketako ondorioak, hildako asko, beldurra, gaixotasunak, herria apurtzea… izaten dira batez ere. Udalerri hura, Gernikan zegoelako egin zen hor bonbardaketa. 

Gernikakoa ez zen bonbardaketa bakarra izan, Durangokoa… ere egon zen. Pablo Picasso egin zuen gaur egun oso ospetsua den koadroa, Gernikari buruzkoa.

Orain nire iritzia azalduko dizuet. Nire ustez, gerrak egitearen ondorioa zeozer lortzekoarena da, baina ez zait ondo iruditzen , nahi ez duten pertsonak hiltzea gerra baten ondorioz. Horrez gain, gerra baten ondorioz azkenean pertsonak hiltzea da eta niri hori ez zait batere gustatzen. Espero dut urte batzuk pasa ondoren gerra gutxiago egotea eta besteetan gehiago pentsatzea.

ZELANGO BONBARDAKETA GERNIKAN

 ZELANGO BONBARDAKETA GERNIKAN

   Gernika Bizkaialdeko udalerri bat da 10 m-ko altuera dauka eta Busturialdean kokatuta dago.

   Gernikaren bihotzak orbain oso handi bat dauka. 1937ko apirilaren 26an, bonbardaketa bat egon zen Gernikan.Bonbak hegazkinetatik bota zituen eta  Luftwaffe Naziren Kondor Legioa eta Italiar faxisten hegazkinak izan ziren erasotzaileak.

   1937ko martxoaren 8-tik 23-ra gertatu zen; Espainian Guadalajarako gerra Espainiako Gerra Zibilezko funtsezko mugarrietako bat izan zen. Guadalajararen hiriaren inguruan, Espainiako hiriburua, Iparraldetik iritsi nahian, Franco jeneralaren tropek Mussolini italiarraren laguntza izanda.

   Autore batzuek pentsatzen dute bonbak bota zizkiotela zeren eta maniobra bat izan zuen Wolfram von Richthofek. Berak Durango bonbardeatu beharrean Bilbo bonbardeatzea, baina azkenean Durango ere bonbardatu egin zuten. Horrez gain, Gernika, tropa errepublikanoen komunikazio-gune nagusia zen.

   Gernikan bonbardaketa egin zenean, merkatua zegoen, hau da, azoka eguna zen Gernika hirian, eta nola ez, jende pilo bat hara joaten zen gauzak erostera.

   Erasoaldiek ia Gernika osoa suntsitu zuten: suteak eraikinen %70 guztiz hondatu eta beste %20 nahiko minduta utzi zuten. Hori bai, ez zuten Batzar Nagusien egoitza eta hor zegoen harizta ukitu. Richthofenek helburu nagusitzat adierazitako zubia ez zen suntsitu ezta ikutu ere. Horregaitik, huts egindako misiotzat hartu zuen.

   Lehen esan dudan bezala bonbardaketa egin zuten zeren eta tropa errepublikanoen komunikazio-gune nagusia zen.

   Egia esan leku asko bonbardatu zituzten: Gernika, Urdaibai, Galdakao, Bilbo, Durango, Elorrio…

   Badago kuadro bat Pablo Piccasok margoztu zuena Gernika deitua. Gainera, badago abesti bat esaten zuena zelangoa izan zen gerra hori Eñaut Elorrietak abestuta, Ken Zazpiko abeslariak.

   Nire ustez ez da beharrezkoa gerra bat egitea, zeren eta badaude errudunak ez diren pertsona batzuk familia, etxea eta diru gabe gelditzen direnarekin.Nik pentsatzen dut gerra bat leku batena baldin bada ba ez dela beharrezkoa jokoan dagpen herria apurtzea, ezta gerra bat egitea ere ez.

GERNIKA BONBARDAKETARI EGIN ZION ABESTIA

GERNIKAKO BONBARDAKETA

GERNIKAKO BONBARDAKETA

Gernika herri bat da, eta Bizkaian dago. Gernikan bonbardaketa bat egon zen, eta 1937 an gertatu zen apirilaren 26an. Bonbardaketa hegazkinak bonbak eta bonbak hasi ziren botatzen eta, Gernika oso oso txarto egon zen momentu horretan,suz beterik. 1.654 pertsona hil ziren hor bertan. Legión Condór alemaniarrak probokatu eta egin zuen. Lehengo Madrilen 1936 an bonbardaketa bat egon zen eta nahi zuten Gernikarekin geratu eta horrela egin zuten. Azkenean ez zuten lortu, baina milaka pertsona hil ziren. Bonbardaketako ondorioak hauek izan ziren: Gernikak bere memoria galtzea eta pertsona asko hiltzea. Baina, gernika ez zen izan bakarra ia 500 bonbardaketa egon ziren, eta Legión Cordón alemanirra izan zen erruduna. Gero, Picasso marrazkilari oso famatu batek kuadro bat egin zuen. Nire ustez, oso txarto pasatu zuten, eta ez dauka zentzu handirik, baina pertsona batzuek oso burutazio txarrak eta Gernikak oso ondo jokatu zuen, baina batzuk hil ziren.Azkenean, beti gogoratuko dugu eta hori da garrantzitsua. 

GAU BELDULGARRIA

Bazen behin, neskato bat bere familiarekin basora joan zena asteburu pasa. Neskatoa Marene deitzen zen. Mareneri asko gustatzen zitzaion basora joatea eta hor lo egitea. 

Gaua iristen hasi zen eta bera, bere aita eta bere txakurra, Sua, egurraren bila joan ziren. Bitartean bere ama, eta bere neba Aitor kanping denda egiten gelditu ziren.

Marene saltoka hasi zen Heidi eta Txano-gorritxo  joaten ziren moduan. Bat-batean jausi egin zen. Altxatzean ez zituen bere aita eta Sua ikusten. 

Urduritzen hasi zen ibiltzen zuen bitartean. Jarraitu zuenean txabola bat aurkitu zuen. Utzik zirudien eta beldur handia ematen zuen, baina Marene oso ausarta zen eta sartu egin zen.

Sartzean, guztia utzik zegoen, gauza bat izan ezik. Gauza disdiratsu bat zen gero eta gehiago hurbiltzean.

Guztiz hurbiltzean ez zekien zer zen, mineral bat, animalitxo bat… MAMU BAT…

Azkenean…. Gauza disdiratsu hori saltoka hasi zen. MAMU BAT ZEN. Beldurtia eta ona zirudien.

• Kaixo, Marene naiz, galduta nago.-egiaztatu zion.

• Kaixo, ni Kaxper naiz.-jarraitu zion.

15 minutu egon ziren hitz egiten eta azkenean…

• Nirekin etorri nahi?-esan zion Marenek.

• Bale, baina ezin nau inork ikusi- aitortu zion Kaxpoerrek.

• Ongi da.-Jarraitu zion Marenek.

Azkenean, bere aita eta bere txakurra kanping dendan zeuden beldurtuta ez zutelako Marene aurkitzen. Gero, Marene joatean apur bat beldurtu  ziren hasieran bere familiakoak.

Horren ostetik, betiko lagunak izan ziren Kaxper, Marene eta bere familiakoek eta orain familia berria du.

Hemen amaitu da istorioa, kontatu dizut, niri kontatu zidaten moduan.

LOS AMIGOS

LOS CINCO Y EL TESORO DE LA ISLA

LOS MOTES

SUPERAR LAS DIFIUCLTADES

LAGUN MINEN ARTEKO ARREMANAK

 Lagun minen arteko harremanak oso politak eta dibertigarriak dira.Baina harreman batzuk egoten dira ez direnak oso onak. Gaur istorio bat kontatuko dizuet. Istorio hau atzina-atzinekoa da. Egun batean Ane eta Mikel oso lagun minak ziren, baina harreman hori ez zen oso ona. Mikel ez zion uzten Aneri lagun mutilak eukiten eta Ane oso nekatutazegoen. Bere lagunak esaten zion esateko ez zatzaiola hori egitea gustatzen ,baina berak ez zion kasu egiten. Orduan, egun batean Mikel pasatu zen eta esan zion: “ Ane, ezin zaralagunekin egon edo bakarrik edo nirekin egon zaitezke”. Horri Ane baietz esan zion. Egunak  pasa ziren eta Ane bakarrik zegoen eta egun baten nekatu zen eta esan zuen “Mikel gu oso lagunak gara, baina ezin didazu esan norekin egon edo norekin ez zeren eta nik ez dizut hori esaten”. Mikel ulertu zuen eta orain oso ondo konpontzen dira.Istorio horrekesaten dizu lagunak eukitea ondo dagoela, baina ez bazaizu gauza bat gustatzen esan eta kito berak ulertuko du.Hala bazan ala ez bazan, sar dadila kalabazan eta atera dadila San Francisko plazan.

                         Ez dakizu zer gertatuko den 

Bazen behin, Haur Hezkuntzan Ander izeneko mutiko bat. Bere ikaskideak baino baxuago zen, baina ez zion garrantzi handirik ematen, berak bezekien egunen batean haziko zela eta bere ikaskideen modukoa izango zela.

Urteak aurrera joan ziren eta seigarren mailan zeuden, Ander apur bat hazi zen. Egun batean patio orduan, bere lagunak jolasean ari ziren eta bere lagunik onena Anderrengana hurbildu zen eta hau aipatu zion:

- Gurekin jolastu nahi duzu? 

- Baii -erantzun zion Anderrek

Jokoan eskalatu beharra zegoen, baina Ander ezin zen igo ez zelako iristen. Une berean, mutil batek esan zion hori ezin badu eskalatu, ezin zuela jolastu eta bere ikaskide guztiak barre egiten hasi ziren. Ander bere lagunarengana joan zen, baina bere lagunik onena ere iraintzen hasi zen. Ordutik aurrera, ez zuen eskolara joan nahi izan eta etxean geratzen zen.

Urteak eta urteak pasatu ziren. Egun batean Ander kalean zegoen eta bere ikaskideekin aurkitu zen. Bere ikaskideek ez zioten ezagutu oso altua eta aldatuta zegoelako. Lagun batek hau esan zion:

- Kaixo Ander, zelan zaude?

- Ondo -Adierazi zuen Anderrek

- Barkatu seigarren mailan egin genuena, uste genuen ez zinela haziko, baina orain ikusi zaitugunean konturatu gara egin genuena gaizki zegoela. Anderrek barkamena onartu zuen eta berriro lagunak izan ziren.

Handik aurrera ikaskideek ikasi zuten bizitza luzea dela eta ez dakizula zer gertatuko den.

ZELANGO ISTORIOA

 ZELANGO ISTORIOA

-Amama?-galde egin nion amamari.

-Bai?-itaundu zuen amamak.

-Kontatuko didazu istorio bat?-kontsultatu nion amamari.

-Noski baietz-baietz esan zidan amamak.

-Bazein behin, herri bat “Lagenes” deitua. Herri hori barrera batekin bi zatitan banatuta  zegoen , alde batekoak, pertsona oso abertasak zirenak, eta beste aldekoak berriz...Ez zeukatena ezta zentimo bat ere ez.Baina eskola barreraren erdian zegoen, baina nola ez, pertsona diru gabeak eta diruadunak banatuta zeuden.-Abiatu zen amama.

-Baina egun batean lurrikara bat egon zen “Lagenes” herrian, eta barrera apurtu egin zen, beraz, udalak plastikozko hesi bat jarri zuen, alkaldearen hitzetan…

-Pertsona PO-BRE-AK EZIN DUTE aberatsak diren pertsonekin hitz egin-oihu egin zuen alkaldeak.

-Eta nola ez pobreek ez zioten ikusi ere egin nahi, zeren eta elkar ikusten bazuten…-jarraitu egin zuen amamak.

-Pobreak haien esklabuak izango ziren.Beraz, inoz ez zieten ikusi egin nahi, baina aberatsek ordea, pobreengana joan nahi zuten burlatzeko, eta orduan aberatsak eskolara joango zirenean pobreekin topo egin zuten.

-KAIXO NAGUSITAN IZANGO ZARETEN ESKLABUAK!-hasi zen aberats batek.

-Gu ez gara zuen esklaboak, eta ez gara inoiz izango-hasi zen pobre bat.

-Beraz, egun batean alkate berri bat egon zen, baina alkate hori oso ona zen, beraz, egun batean zera esan zuen: “Gaur egun berezi bat izango da, aberatsak direnak pobreen lekuan biziko dira aste batez eta pobreak direnak aberatsak diren lekuan biziko dira aste batez”.

-Lehenengo ordua igaro zenean aberats bat ia-ia hil egin zen eskaileretatik erortzeagatik, oso arriskutzua zelako, beste bat berriz...Ez zuelako bere mugikorra bilatzen…

-Pobreak jaten eta jaten hasi ziren egiten hasetu egin arte.

-Azkenan, alkateak erabaki zuen herriaren eta jendearen diru guztia batzea eta denei berdin banatzea.Eta betirako barrera madarikatua kentzea.

OGIA ETA BEGI BAKARREKO ERREFAUTXOAREKIN AMAITU DA ISTORIOA

-Zeinen istoria polita-aitortu nuen.-Benetan gertatu zen?

-Bai, ni han bizi nintzen eta hori bizi izan nuen-adierazi zuen amamak.

-Eta zu zein zinen pobrea ala aberatsa?-galde egin nuen.

-Ez bata ez bestea.Ni alkate ona izan nintzen-esan zidan amamak.

Eta orain bai…

OGIA ETA BEGI BAKARREKO ERREFAUTXOAREKIN AMAITU DA ISTORIOA

 TXERNOBYLGO HONDAMENDIA

Lehenik eta behin Txernobylgo hondamenaren azalpen txiki bati buruz hitz egingo dizuet.1986ko apirilaren 26an, egunsentian, Txernobilgo zentral nuklearrean gertatu zen hondamendia.Historiako istripu nuklearrik larriena izan zen.

1986ko apirilaren 26ko gauean, Txernobilgo (Ukraina) zentral nuklearreko erreaktore atomikoetako bat lehertu zen, inoiz bizi izandako hondamendi nuklear zibil handiena eraginez. 

Ondoren, ZER DEN ENERGIA NUKLEARRAREN azalpena egingo dizuet.

Energia nuklearra elementu kimiko batzuen isotopoek erreakzio nuklearrak egiteko duten ahalmenik dator,eta hortik askatzen duten energiatik.Erreakzio nuklearra elementu kimiko baten nukleoa eraldatzen denean suertatzen da,eta prozesuaren ondorioz elementua beste baten bihurtzen da.

Era berean, lurrak eta urak kutsatuta jarraitzen du, eta horrek zailtasun handiak eragiten ditu eguneroko bizimoduan. Bere ondorioak txarragotzen doaz Ukraniak bizi duen krisi politiko eta ekonomikoa dela eta.

BEROAREN EFEKTUA

                                                          

 

GURE EZAGUTZAK:

Zergatik elefanteek botatzen dute ura haien lepoan? Nondik ateratzen da lainoa? Nondik ateratzen da trenek funtzionatzean ateratzen duten “traka-traka “ hori? Eta globo aerostatikoek, nola lortzen dute igotzea?

GURE ZALANTZAK:

Zergaitik elefanteek ura botatzen dute bere tronpekin?

Zergaitik aeroestatikoak egan egiten dute? 

Nola?

Nola sortzen dira lainoak?

Zer egiten du ura berotzean?

Zergaitik trenek egiten dute txukutxukutxuku…. zarata?

                                                        

EGIN DUGUNA ETA GERTATUTAKOA:

Ondoko materialarekin “TERMOMETRO” bat egingo duzue: 

Pausuak:

1.-Lehenengo, botilan ura sartuko dugu.

2.-Bigarren, 

3.-Hirugarren, gu nahi dugun tinte kolorea botatzen dugu eta nahasten ahasten gara.

4.-Gero tapoiari zulo  bat egin diogu pagita bat sartzeko. 

5.-Ondoren, pagita ez mugitzeko plastilina jarri diogu.

6.-Gero eskuak goian jarri ditugu eta tintea apurka-apurka ateratzen hasten da.

7.-Gero, gelditu garenean puntan plastilina zati bat jarri diogu tinte gehiago pagitatik ez ateratzeko.

Orain,jar itzazu zure eskuak botilaren goikaldean. Zer gertatzen ari da? Zergatik?

Pagitatik ura tintarekin hasi da igotzen eta kentzen genuen bakoitzean tintea bere lekura bueltatu da. Pentsatsen dut beroa gehiago okupatzen du.

GERTATUTAKOAREN AZALPENA:

Gasak airea edo oxigenoa brotzean BOLUMENA HANDITU egiten da eta gorantza doa

Solidoa berotzen dugunean likido bihurtuko da (tenperatura oso handia bada) eta BOLUMENA HANDITU egiten da, baina beroa galtzen duenean bere hasierako tamainachartuko du. Beraz tenperatura eta denbora izango u eragina.

Likidoa berotzen dugunean irakite puntua lortzen duenean lurrundu egingo da.

ALDAKETA FISIKOAK: berotzen dugunean bolumena eta tenperatura aldatu daitzeke, eta beroa galtzen duenean hasierako tamainara bueltatu daiteke. ESATE BATERAKO: papera berogailuan jartzea eta ez denean erretzen. 

ALDAKETA KIMIKOA: berotzen dugunean era bat aldatzen da ESATE BATERAKO: papera suarekin erretzea ez du atzera

bueltarik izango.

Gasa berotzekotan supozatzen dut laino moduko edo oso ur lurrundua egono zela. Behar bada preziogaitik estanda egingo zuen.

Likidoa berotzen bada lurrunduko litzateke beti eta ura izatea beztela 100 gradu baino gehiagora egon behar dela dakigu.

Solidoa berotzen dugunean ura bihurtzen da, ez dakidana ur beroa edo hotza den.

Elefanteek tronpatik ura botatzen dute freskatzeko bere pisuarekin ezin dutelako buelta eman uretan edo ibaian.

Globo barruan aire beroa du eta aire beroa material baten barruan egan egitea lortzen duen makina bat da.

Ur lurruina tale bat sortzen duenean sortzen da.

Ura berotzean lurruntzen da.

Trena burdina duelako eta trenbidetik igarotzean burdina berotzen da eta handitu egiten da hori esan nahi duela bere hartean ikutzen direla. horregatik egiten du zarata hori.

TXERNOBIL

       TXERNOBYLGO HONDAMENDIA

Txernobil zentral nuklear bat zen eta Pripiten dago kokatuta.1986ko apirilaren 26an gertatu zen, eztanda egin zuen eta oraindik erradiazioa dago. Energia nuklearra gauza txarrekin egiten da, eta isurketa bat badago eztanda bat gertatu daiteke.

Gauza bat txarto zihoan eta momentu batean eztanda egin zuen. Ondorioz,  jende asko hiltzea eta gero azkar ebakuatzea izan zen gertatu zena. Horregatik etorkizunean  100 urte edo gehiagotan inor ez egotea ekarriko du..

Herri mamua da orain Txernobyl. Lemoizko zentral nuklearra  beste bat da, baina ez da gertatu berdina, herri mamu bat da, orain inor ez du bizkiko tzernobil10urrte edo geiago.

Nire iritziz txarra da energia nuklearra, zeren eta oso arriskutsua da eta txarra da denontzat. Horregatik, eguski-panelak, eolikoa, ur-errotak erabili beharko lirateke.

BEROAREN EFEKTUA

 BEROAREN EFEKTUA

• GURE EZAGUTZAK:

• Guk badakig:

•  Gasa berotzen bada lurrunduko da, eta gorantza joango da.

• Likidoa berotzen bada gasa bihurtuko da.

• Solidoa berotzen bada likodoa bihurtuko da. 

• Gasa izozten bada likidoa bihurtuko da.

• Likidoa izozten bada izotza bihurtzen da.

• Solidoa izozten bada izotza jarraituko du izaten.

• GURE ZALANTZAK:

 Likidoa berotzen denean zer gertatuko da?

Zer gertatuko da solidoa berotzen dugunean?

Zer gertatuko da gasa berotzen dugunean?

Zer gertatuko da gasa izozten dugunean?

Zergaitik ura berotzen denean gorantza doa?

Zergatik ura izotza bihurtzen da hotza daukanean?

Zergaitik likidoa mugitu ahal da?

Zergatik ateratzen da soinu bat trenetik?                                      

• EGIN DUGUNA:

 “TERMOMETRO” bat egingo duzue: 

Pausuak:

1.- Lehenik eta behin botilaren tapan zulo bat egin dugu.

2.-Plastilinarekin pajita eta tapoia lotu dugu.

3.-Ura botilan sartzen dugu ( erditik), eta edozein koloreko tinta bota diogu.

4.-Ondoren  ura tintarekin ez zegoen lekuan berotu dugu eta…

URA TINTAREKIN ATERA EGIN DA!!!

Gero lapiko batekin likidoa berotu  egin dugu:

Pausuak:

1.-Lehenik lapikoaren ura berotzen jarri dugu.

2.-Gero bi pote sartu ditugu, bat tubo batekin eta bestea termometro batekin.

3.-Ura irakiten zegoenean hau da 80º etara tubotik apurka apurka igotzen zegoen.

4.-100º etara zegoenean tubotik hateratzen hasi zen.

SUMENDI BAT ZIRUDIEN!!!

Ondoren zolido bat berotuko dugu:

Pausoak:

1.-Gauza metaliko bat zulo batetik pasatu dugu eta sartu egin da.

2.-Gero metzeroarekin alkola berotu dugu eta gero solidoa sutxoan jarri dugu.Handituko da?

3.-BAI!!! Handitu egin da beroarengaitik, ez da zulotik pasa.

4.-Denbora pasa eta gero berriro pasatzen zen zulotik.

Orain,jar itzazu zure eskuak botilaren goikaldean. Zer gertatzen ari da? Zergatik?

1.-Eskuak lurrunean jartzen dugunean eskuak urez betetzen dira!!!

2.-Hori gertatzen da zeren eta lurruan ura da, bakarrik berotuta dagoela.

• GERTATUTAKOA:

-Gasak (airea) berotzean haien bolumena handitu egiten da eta gorantza doa.

-Likidoa berotzen dugunean irakite puntoa lortzen duenean lurrundu egiten da eta gaineera bolumena handitu egingo da.

-Solidoa berotzen dugunean likidoa bihurtuko da (tenperatura oso handia bada)eta bolumena handituko da, baina beroa galtzen duenean bere hasierako tamaina hartuko du berriro.

-Beraz, denbora eta tenperaturak eragina izango du aldaketa horretan.

-Aldaketa fisikoa: berotzen dugunean bolumena eta tenperatura adatu daiteke, eta beroa galtzen duenean hasierako tamainara bueltatu daiteke. (esate baterako, papera berogailuan jartzea eta ez denean erretzen) 

-Aldaketa kimikoa: berotzen dugunean erabat aldatzen da (estate baterako: papera suarekin errerzea). Ez du atzera bueltarik izango.

• GERTATUTAKOAREN AZALPENA:

Elefanteak ura botatzen dute freskatzeko eta haien gorputzeko temperatura jeisteko.

Odeiak sortzen dira itsasoko ura lurruntzen direlako lurruna gora doalako. 

Trenean sarata egiten da zeren eta tren bideen burdina berotzean handitzen da, eta orduan zarata egiten du.